Belangrijkste resultaten

Toelichting

Dienstverlening en Integrale toegang tot ondersteuning 0 - 100+
We willen dat inwoners vanuit één ingang (telefonisch, digitaal en fysiek) de juiste ondersteuning, op het juiste moment, door de juiste ondersteuner krijgt die nodig is om regie op zijn/haar leven te hebben.
Ondanks het complexe zorgaanbod vindt de ondersteuner persoonlijke ondersteuning, hulp of begeleiding op maat voor de hulpvrager. Daarnaast wordt ingezet op een collectief aanbod ten behoeve van sociale cohesie. De gemeente krijgt hierdoor meer zicht op de vraag van de inwoners en kan gerichter en preventiever aanbod inzetten.
Preventie is een belangrijk middel om de vraag naar hulp te verkleinen en de zelfredzaamheid van de Wassenaarders te vergroten. Met gerichte communicatie richten wij de aandacht op de eigen regie over een actief sociaal gezond leven. En stimuleren we het gebruik van collectieve voorzieningen die dit ondersteunen.

De samenwerking in het Sociaal Team Wassenaar (STW) leidt tot een toetsing van de preventieve diensten op effectiviteit en noodzakelijkheid. Bijsturen, afbouwen of juist uitbreiden, vernieuwen en verbeteren zijn inzichten die het sociaal kernteam ophaalt. Zij kan de gemeente daarmee adviseren op de benodigde ontwikkelingen in het preventief veld voor inwoners van 0 tot 100+. We stimuleren het uitbreiden van het collectieve aanbod.

Jeugdhulp
De complexiteit van de problematiek onder jeugdigen (en hun gezinnen) is de afgelopen jaren toegenomen en daarmee zijn ook de kosten voor jeugdhulp gestegen. Dit zien we niet alleen in Wassenaar, maar door het hele land. Gedurende de coronapandemie leek de stijging van het aantal hulpvragen en de complexiteit ervan wat af te nemen. Sinds de coronamaatregelen begin 2022 zijn afgeschaft neemt die echter wederom toe. Daarmee groeit ook het aantal verwijzingen dat nodig is naar (hoog) specialistische hulp, waardoor de kosten voor jeugdhulp verder gestegen zijn. We kunnen voorlopig nog geen afname verwachten.

Zowel gemeenten, lokale teams, als zorgaanbieders hebben te maken met krapte op de arbeidsmarkt. Dit leidt ertoe dat er weinig vast personeel is en er veel gewerkt wordt met (duurdere) inhuurkrachten om te kunnen doen wat nodig is. Wel zien we dat de kostenbesparende maatregelen die we treffen om het tij te keren, effect hebben. Zonder maatregelen zouden de kosten alleen maar harder stijgen. De inzet van de praktijkondersteuner jeugd bij de huisartsen is structureel, hiermee worden veel verwijzingen naar de gespecialiseerde jeugdhulp voorkomen. Per januari 2023 zal het lokale jeugdteam binnen het STW starten. Met het jeugdteam beogen we de meer preventieve nulde- en eerstelijns jeugdhulp sterker neer te zetten, waardoor minder verwijzingen naar de gespecialiseerde jeugdhulp nodig zullen zijn. Ook zetten we in op normalisering en de-medicalisering van de problemen waarmee jongeren kampen, en versterken we hun eigen kracht en die van hun ouders. We zetten het ingezette jeugdbeleid dus voort, maar bekijken per geval kritisch of de zorg echt nodig is.
In 2023 zullen we samen met de andere negen gemeenten uit de jeugdhulpregio Haaglanden incidenteel bijdragen aan de verdere ontwikkeling van de zorglogistiek van de regionaal ingekochte jeugdhulp en aan de inzet van volwassen GGZ in de jeugdbescherming.

Door gemeenten en het Rijk wordt de Hervormingsagenda Jeugd uitgewerkt. De Wetenschappelijke Raad heeft hiertoe maatregelen voorgesteld om het jeugdhulpstelsel beter beheersbaar te maken. De investeringen die de gemeente Wassenaar doet met de kostenbesparende maatregelen, zijn in lijn met de maatregelen die opgenomen worden in de Hervormingsagenda. Vanuit diverse landelijke onderzoeken luidt het advies om deze kostenbesparende maatregelen te blijven (door) ontwikkelen.

De kinderbeschermingsmaatregelen willen we in aantal en duur verder omlaag brengen. Hierom werken we in het lokale jeugdteam samen met de gecertificeerde instellingen volgens de methode Beter Samenspel. Deze methode zullen we de komende jaren verder doorontwikkelen. De jeugdteams kunnen zich dan voorbereiden op het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming 2026, waarin landelijk met regionale veiligheidsteams 0-100+ gewerkt gaat worden. Dit betekent het doorzetten van de investeringen in preventieve justitiële maatregelen. De kosten voor gedwongen (justitiële) jeugdhulp zullen hiermee verder afnemen.

Landelijk is er een beweging gaande om de lokale teams verder te professionaliseren en te versterken. Zo kunnen inwoners de hulp dichter bij huis krijgen, en is de inzet van specialistische zorg minder snel noodzakelijk. In Wassenaar zetten we hier ook op in. Daarnaast blijven we voorzieningen versterken die gericht zijn op het voorkómen van ontstaan of verergering van problematiek. Waar mogelijk zetten we (nog meer) in op samenwerking met vrijwilligersorganisaties. De focus van preventie kan zijn in algemene zin, maar ook gericht op groepen of individuen met risicofactoren.

Preventie en collectieve voorzieningen
Wassenaar blijft investeren in de zelfredzaamheid van de inwoners. Zelfredzame inwoners kunnen zelfstandig de weg vinden naar de algemene en welzijnsvoorzieningen, die vooraf gaan aan de duurdere Wmo-geïndiceerde voorzieningen.
Wassenaar ondersteunt inwoners in het algemeen, en oudere en/of kwetsbare inwoners in het bijzonder, met een breed pakket aan activiteiten die de gezondheid verbeteren. We leggen nadruk op preventie en gezondheid, zoals beweegactiviteiten, geheugenstimulatie bij ouderen en eenzaamheidsbestrijding.
Er zijn verschillende preventieve projecten die op elkaar aansluiten en/of in elkaar grijpen. Deze projecten leveren naar verwachting een verdere bijdrage aan het voorkómen van groter worden van sociale problematiek op verschillende leefgebieden, waaronder inkomen/bestrijding armoede en veiligheid. Dit zijn projecten als Zelfstandigenloket, extra inzet sociaal raadslieden, buurtcirkels voor empowerment door lotgenoten, extra inzet Veilig Verder Team, Vroeg eropaf (wettelijke verplichting) en Voorkomende dreigende uithuiszettingen. Ook de inzet van de armoederegisseur maakt hier onderdeel van uit.

In 2021 is in Wassenaar, in samenwerking met de Indigo preventie, gestart met het suïcide-preventieplan om personen met suïcidale gedachten te kunnen helpen.
Vanaf 2023-2024 is er een wetswijziging waarmee gemeenten verantwoordelijk worden voor de aanpak van suïcidepreventie. In Wassenaar is al gestart met deze aanpak en wordt voorgesteld om dit door te zetten de komende jaren om inwoners met suïcidale gedachten direct preventief te helpen en begeleiden naar passende hulp en/of behandeling.

Buurthuizen en de buurtcentra zijn geschikt om dicht bij mensen thuis en in gezamenlijkheid (tegen eenzaamheid) deze activiteiten aan te bieden. Zo kunnen ook mensen met beginnende dementie zelf activiteiten ondernemen om die af te remmen.
Collectieve voorzieningen zijn ook sociale voorzieningen. In dat licht staat ook het project Automaatje, een vervoersvoorziening waarbij het samenzijn er automatisch bij komt.

De landelijke trend is dat er meer druk komt op de welzijnsorganisaties. Het ligt daarom voor de hand dat er een intensievere inzet bij het welzijnswerk nodig is. De vergrijzingstrend zet door en dit is al te zien aan het toenemende aantal meldingen voor zorg en ondersteuning bij zowel de gemeente als bij het welzijnswerk. In het Sociaal Team Wassenaar zullen de preventieve ondersteuning en de geïndiceerde zorg op elkaar worden afgestemd.

De dienstverlening en alle projecten preventie en collectieve voorzieningen worden vanuit de ambtelijke organisatie begeleid en jaarlijks beoordeeld op nut en noodzaak.

Versterking lokale implementatie Participatiewet, armoedebestrijding en re-integratie Taken op het gebied van armoedebestrijding, Participatiewet of re-integratie zijn steeds minder taken geworden die alleen maar vanuit het Rijk worden ingevuld. Om onze kwetsbare inwoners goed te ondersteunen en hun deelname aan de samenleving te bevorderen is steeds vaker preventieve inzet en lokale aanpak en implementatie nodig in samenspraak met Werk & Inkomen. Het hebben van betaald werk is belangrijk voor financiële onafhankelijkheid, eigenwaarde en het sociaal functioneren. We blijven inzetten om zoveel mogelijk mensen terug te geleiden naar werk. Ook preventief worden inwoners aangezet om er zelf voor te zorgen dat hun vaardigheden aansluiten bij het werk in de toekomst. Om dit goed in het lokale veld georganiseerd te krijgen is meer inzet op deze taakvelden noodzakelijk.

Bestrijding (energie-) armoede en voorkómen schulden
Er is nog onzekerheid rondom het verloop van de stijgende energielasten en oplopende inflatie in 2023. Vanuit het Rijk zijn en worden verschillende inkomens- en kostenmaatregelen getroffen om de koopkrachtdaling van 2022 te repareren. Stijgende energielasten en het duurder wordend levensonderhoud, raakt velen in Wassenaar; inwoners, ondernemers en verenigingen. 
Belangrijk is dat de gemeente weet wat er speelt, de mensen om wie het gaat in beeld heeft en bereikbaar is. Dat de gemeente daarnaast vanuit het Sociaal Team voldoende ondersteuning biedt aan de inwoners die dat echt nodig hebben. Concreet gaat het dan onder andere over (aan-)vragen met betrekking tot inkomensondersteuning, energietoeslag, schuldhulpverlening en bijzondere bijstand. Maar ook over ondersteuning bij het verlagen van de energielasten door verduurzaming en energiebesparende maatregelen.  

Bemoeizorg
Er is een steeds grotere groep inwoners uit Wassenaar die zorg mijdend is en waarvoor bemoeizorg wordt ingezet. De inzet van bemoeizorg heeft als doel dat zorgmijders worden toegeleid naar zorg vanuit de zorgverzekeringswet of de Wmo. Er wordt daarmee voorkómen dat de problematiek verder escaleert en inwoners dakloos worden, er veiligheidsissues optreden of een verplichte opname in de GGZ noodzakelijk is. Eerdere toeleiding naar zorg heeft daarmee een positieve impact op de maatschappelijke kosten.

Woonvormen voor bijzondere doelgroepen
Als onderdeel van de te ontwikkelen 'Woonvisie' wordt onderzocht welke woonvormen het meest passend zijn voor de verschillende doelgroepen en dat de doelgroepen (zoals bijvoorbeeld de ouderen) worden meegenomen in de definiëring hiervan in een woonzorgvisie.

Aanbesteden en subsidiëren binnen de huidige context
In 2023 wordt gestart met de herijking van de subsidierelaties en een hernieuwde aanbesteding van de begeleidingstaken WMO en Huishoudelijke Ondersteuning. De oude en gedateerde contracten worden aangescherpt, passend in de huidige context van het zorgdomein. Daarnaast wordt aangesloten bij de ontwikkelingen in de regio en beschermd wonen.  

We vinden het belangrijk dat middelen voor de Jeugdwet en Wmo daadwerkelijk gebruikt worden voor zorg en ondersteuning. Daarvoor is toezicht op het leveren van zorg nodig. Bijvoorbeeld om malafide zorgaanbieders af te schrikken wil je als gemeente controles uitoefen en eventueel onrechtmatig bestede euro’s terugvorderen. Het gebruik van de Jeugdwet en de Wmo is de afgelopen jaren gestegen. Het uitoefenen van toezicht op de kwaliteit en rechtmatigheid bij de uitvoering van de Jeugdwet is een wettelijke taak en vraagt gelet op het stijgende gebruik ook om meer capaciteit voor professioneler toezicht. 

Voortzetten Lokaal Sport- en Preventieakkoord Wassenaar
We willen meer inzetten op de kracht van sport, met als doel een sociaal gezond Wassenaar. De coronapandemie heeft aangetoond dat inzetten op preventie bijdraagt aan een betere vitaliteit van meer inwoners. Het rijk wil graag dat gemeenten nog meer een verbinding leggen tussen de diverse regelingen. De maatschappelijke waarden van sport, preventieve zorg en cultuureducatie moeten meer benut worden. Hiervoor verstrekt het rijk budget als de gemeente ook anderhalf keer zoveel zélf inzet (rijk 40%, gemeente 60%). De gemeente zet de regeling Sport- en Preventieakkoord van het rijk dan ook voort. De zogenoemde regeling combinatiefuncties biedt structureel budget om buurtsportcoaches in te zetten voor bijvoorbeeld het aanbieden van sportstimulering. Het versterken van cultuureducatie is hierbij ook mogelijk.

Cultuur
Net als Sport kan ook Cultuur bijdragen aan sociale samenhang en verbinding, en mogelijkheden bieden voor ontplooiing en participatie voor alle Wassenaarders. In coronatijd is de cultuurbeleving afgenomen, en dit willen we ten minste weer op het oude peil brengen. Hiervoor zetten we het Cultuuranker voort en handhaven we de subsidieverlening. Daarnaast verkennen we de handvatten voor het culturele veld voor verdere aandacht voor specifieke doelgroepen.

Onderwijs
De gemeente heeft een aantal wettelijke taken op het gebied van onderwijs. Zo moet ieder kind in staat gesteld worden fysiek naar school te kunnen, en moeten onderwijsachterstanden tegengegaan worden. Belangrijke partners voor Wassenaar zijn de School Adviesdienst (SAD) en de samenwerkingsverbanden in de regio Leiden voor zowel primair als voortgezet onderwijs. Met deze partners werken we onder meer aan beleid op het gebied van passend onderwijs en onderwijsachterstanden. Hierin hebben we specifiek aandacht voor de aanpak van taalachterstand en laaggeletterdheid. Daarbij is ook voor de bibliotheek een rol weggelegd. Voor de controle op de leerplicht en het voorkómen dat leerlingen voortijdig de school verlaten, hebben we een samenwerking met de gemeente Leidschendam-Voorburg.
Sinds het voorjaar van 2022 heeft de gemeente daarnaast aandacht voor het onderwijs voor Oekraïense kinderen en tieners.

Samenwerking tussen jeugdzorg en onderwijs
De samenwerking tussen jeugdzorg en onderwijs is een onderdeel van het overleg met de scholen en de samenwerkingsverbanden primair en voortgezet onderwijs. Deze samenwerking gaan we versterken, om eerder en preventief problemen bij kinderen te signaleren. Zo kunnen kinderen, tieners en hun ouders eerder de zorg geboden krijgen om grotere problemen te voorkomen.